MENU

Story-Based Inquiry (Onderzoeksjournalistiek)

Deze vierdelige cursus geeft je de basis voor het starten, verdiepen, organiseren en schrijven van een onderzoeksrapport of -artikel. Het behandelt de Story-Based Inquiry (SBI) methode, die sinds de publicatie door UNESCO in 2009 met succes door duizenden journalisten, academici en NGO-onderzoekers is toegepast. Het kerninzicht van SBI is dat het onderzoeken en schrijven één samenhangend proces kunnen vormen. De onderzoeker begint met een hypothese die toetsbaar is. Hieruit volgt een opzet voor het verhaal en een kaart voor het opsporen van bronnen. Het eindproduct is een database waarin de speurtocht en het gevonden materiaal zijn vastgelegd. De theorie van de methode is ook beschreven in diverse handboeken, zodat we tijdens de cursus tijd hebben om in te gaan op het werk en de praktijk van de deelnemers.

Datajournalistiek

Leer data te ‘interviewen’ voor originele verhalen of om je onderzoek te ondersteunen. Eerst behandelen we de vragen die je aan data kunt stellen. Daarna gebruiken we eenvoudige statistiek om die vragen te beantwoorden. Ontdek verschillen, trends, typische voorbeelden, uitzonderingen, verhoudingen en relaties die je zonder data nooit zou hebben opgemerkt. We behandelen de technieken niet ‘los’ maar als onderdelen van een logische workflow; je leert ook om een dataproject te organiseren. Verder komen aan bod: vindplaatsen van data, zelf een databases bouwen, scrapen met Google, opschonen met OpenRefine, tabellen samenvoegen, statistiek met formules, analyseren met draaitabellen en visualiseren met Google charts. Na deze cursus beheers je 90 procent van de technieken die typische datajournalisten gebruiken. Bij de cursus hoort een naslagwerk waarin het werkproces en alle technieken worden uitgelegd.

R voor journalisten

Werken in een spreadsheet kan rommelig en onoverzichtelijk zijn. Vooral als je een heel grote dataset hebt en veel bewerkingen moet uitvoeren. Je moet elke stap documenteren om je analyses later te kunnen herhalen (voor controle of met nieuwe data). Gelukkig is er R. Met een paar eenvoudige regels code kun je in R dezelfde dingen doen als in een spreadsheet: scrapen, opschonen, sorteren, filteren, groeperen (draaitabellen), statistiek en grafieken maken, maar nu in een overzichtelijke workflow die gemakkelijk kan worden gewijzigd, herhaald en gedeeld. Ervaar waarom R (freeware) in korte tijd de harten van vele datajournalisten heeft veroverd. Bij de cursus hoort een uitgebreid werkboek met voorbeeldscripts en oefeningen. (Enige ervaring met spreadsheets wordt voor deze cursus aanbevolen, maar is niet noodzakelijk.)

Interviewen

Interviewen is de kunst van het luisteren en dóórvragen. Welke kennis, ervaring, emotie of drijfveer schuilt er áchter het ingestudeerde praatje? En hoe kom je bij dat ‘tweede verhaal’? Samen met Evert de Vos geef ik deze training, die bijzonder is omdat we in realistische rollenspellen oefenen. Je interviewt één van de trainers (die een rol aanneemt die jij mag bepalen) terwijl de andere feedback geeft. Je leert net zoveel van je eigen interview als door te kijken en luisteren naar de andere cursisten. De cursus gaat vergezeld van een uitgebreid handboek met checklisten, vragenlijsten en scenario’s die je helpen bij de voorbereiding van je volgende interview. Op verzoek besteden we ook aandacht aan het opschrijven van interviews. Neem je vooral vriendelijke interviews af, bijvoorbeeld met collega’s of voor het interne medium van een organisatie of bedrijf, dan kunnen we je ook leren om de geïnterviewden zo deskundig en sympathiek mogelijk voor het voetlicht te brengen.

Earth Journalism

Het is niet vreemd dat hoofdredacties en milieujournalisten worstelen met de vraag “Doen we het wel goed?” als ze over de klimaatcrisis berichten. Klimaatjournalistiek is aan snelle veranderingen onderhevig. Alleen al de termen wisselen elkaar in snel tempo op: ‘klimaatverandering’, ‘klimaatcrisis’, ‘massa-uitsterving’... Nu we ons eerste doel —mensen bewust maken van het probleem — hebben gehaald, zijn we thans beducht om onze lezers, kijkers en luisteraars bang en depressief te maken. Tegelijk weten we dat het onderwerp nooit meer van de agenda zal gaan. Hoe kun je klimaat deel laten uitmaken van vrijwel alle berichten over alle onderwerpen? Welke ontwikkelingen zijn écht belangrijk om te volgen (en welke niet)? Hoe voorkom je ‘klimaatmoeheid’ bij je publiek? Waar eindigt journalistiek en begint activisme? In deze training kijken we naar best-practices in binnen- en buitenland. Wat hebben we geleerd, waar staan we nu precies en welke uitdagingen staan ons nog te wachten?

Opinies en analyses schrijven

Het nieuws duiden is een delicate kunst. De feiten zouden als vanzelf naar een onvermijdelijke conclusie moeten leiden, zonder dat de schrijver er als dominee tussen gaat zitten. Maar dat is niet eenvoudig, omdat de schrijver er meestal zélf ook iets van vindt. In deze cursus leer je retorische technieken toe te passen in een commentaar of analyse. De oude Grieken en Romeinen wisten al hoe je een eerlijk, feitelijk, overtuigend en aanstekelijk betoog houdt, zónder je eigen belang op de voorgrond te stellen. Deze training is ook heel geschikt voor mensen die zich voorbereiden op een discussie of debat.